کاروانسرای سادات

این سرا به لحاظ پختگی طرح و ظرافت کالبدی، خصوصا از نظر توزیع واحدها در سطوح مختلف، نشان از معماری نیمه اول دوره قاجاریان دارد.

بنا را باید مجموعه ای از دو سرای کوچک و بزرگ دانست که در طرفین کوچه ای شکل گرفته است. کوچه، که نیمی از آن سرپوشیده است، از معابر عمود بر راسته بازار است که آزادانه از میانه بنا می گذرد. کوچه در عین اینکه کماکان معبر شهری است و مردم می توانند آزادانه از آن عبور کنند، عملا جزئی از طرح این سرا است.

سرای بزرگ تر صحنی کشکولی شکل دارد. سکویی که بر گرداگرد صحن قرار گرفته و حجره های طبقه بالا را به هم پیوسته بدان صورتی پلکانی بخشیده است. سطح این سکو با کف راسته بازار تقریبا هم تراز است. بدین ترتیب، اگر در موارد دیگر صحن واسطه رسیدن به همه واحدهای فضایی در طبقات پایین و بالاست؛ در اینجا می توان در بدو ورود، از طریق سکوها، به حجره های بالایی رفت یا از طریق صحن فرونشسته، به حجره های زیرین رسید. دستگاه ورودی سرا دالان کوتاهی است به ارتفاع دو طبقه که از راسته بازار آغاز می شود .

سرای دوم سرایی است ظریف، با صحنی کشکولی شکل، که از همان قواعد کلی کالبدی سرای اول تبعیت می کند؛ یعنی صحنی است پلکانی و فرونشسته، با سکویی که حجره های بالایی را به هم می پیوندد. نمای صحن در اینجا ساده تر (ترکیبی از آجر و سیم گل) و از اندک زینتهای آجری سرای اول هم بی بهره است.

لازم به ذکر است در عوام مردم این مکان تاریخی به " سرای سادات " نیز معروف است.

این کاروانسرای  قدیمی که در شهر یزد، خیابان قیام، انتهای بازار پنجه علی، بعد از هتل ملک التجار قرار دارد ، با شماره ۳۲۶۹۴ به ثبت ملی رسیده است.